Gdzie się znajduje mózg Józefa Piłsudskiego

W dniach 2 - 6 czerwca br. gościli w Wilnie Bożena i Andrzej Borysowicz, dzieci dr Jerzego Borysowicza, który w latach 1935 - 1937 pod kierownictwem prof. Maksymiliana Rose w Polskim Instytucie Badań Mózgu w Wilnie przy ul. Letniej 5 (obecnie Vasaros 5) badał mózg Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Dzieciśladami Ojca

Jerzy Borysowicz wywodzący się z Witebszczyzny, ur. w roku 1904, jako jeszcze młody chłopiec uczestniczył w walkach o niepodległość Polski. Absolwent Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Był delegowany do Uniwersytetu Dorpackiego na studia naukowe w Klinice Neurologicznej prof. Pouseppa. Od czerwca 1929 roku został zatrudniony w charakterze asystenta Kliniki Neurologicznej Uniwersytetu Wileńskiego przy Miejskim Szpitaluśw. Jakuba (ul. 3 Maja 6). Według opinii ówczesnego kierownika Kliniki prof. dr Stanisława Władyczki z dn. 30 września 1933 roku wykazał się wybitnymi zdolnościami, samodzielnością i pracowitością.

Po fuzji w roku 1933 Kliniki Neurologicznej i Kliniki Psychiatrycznej powstała Klinika Chorób Nerwowych i Umysłowych USB położona przy ul. Letniej 5 (obecnie Vasaros 5), gdzie dr Jerzy Borysowicz kontynuował pracę. Po nieoczekiwanym przeniesieniu na emeryturę prof. St. Włodyczki,świetlanej postaci i twórcy Wydziału Lekarskiego USB, został adiunktem i st. asystentem prof. M. Rose. Ze względu na szerokie zainteresowania i społeczne angażowanie się tego ostatniego do innych tematów, w pełnym zaufaniu prowadził samodzielnie badania nad mózgiem Marszałka. Po przerwaniu badań nad mózgiem z powodu niespodziewanejśmierci profesora Rose, w kwietniu 1939 wyjechał z Wilna do Radomia. Tam założył szpital psychiatryczny, gdzie pracował przez długie lata. Zmarł w czerwcu 1980 roku. Pochowany w miejscowości Małęczyn pod Radomiem.

Małżonka Augustyna Borysowicz z Bielaczyców, rodowita wilnianka, obecnie mieszka z najmłodszą córką Iwoną w Krakowie, syn Jerzy wykłada fizykę jądrową na jednym z uniwersytetów w Stanach Zjednoczonych, syn Andrzej jest neurologiem i anatomopatologiem w Radomiu, córka Bożena pracuje jako psycholog w Holandii, córka Maria jest muzykiem i mieszka w Warszawie (do historii rodziny Borysowiczów wrócimy w przyszłych publikacjach nałamach "NG").

Bożena i Andrzej Borysowicz przybyli do Wilna nie tylko wiedzeni chęcią bliższego poznania miejsc, gdzie mieszkali i pracowali ich rodzice, ale przede wszystkim niepokojem - czy się gdzieś nie poniewiera mózg Marszałka, człowieka, który odrodził Państwo Polskie i jest dziś jednoznacznie uznawany za jednego z najwybitniejszych przywódców XX wieku. Publikacje, które w przeciągu ostatnich lat ukazały w polskiej prasie, niewiele wyjaśniły sprawę. Listy, które do prasy i instytucji w Polsce kierowała pani Bożena z Holandii, zostały bez odpowiedzi i odzewu.

Ten niepokój, wynikający z obojętności oficjalnych władz jest, zdaniem pani Bożeny, tym bardziej zastanawiający, gdy, na przykład, w Austrii w tym samym czasie są czynione usilne starania, aby ustalić pochodzenie kilkuset mózgów psychicznie chorych dzieci, na których w czasie wojny hitlerowcy prowadzili badania, i godnie ich pochować.

Zresztą, poszukiwania szczątków ostatniego cara Rosji i ich pochówek, które niedawno miały miejsce w Rosji,świadczą o podobnych tendencjach - szacunku wobec zmarłych i ich prochów.

Tym bardziej,że Marszałek i jego rodzina przekazały mózg nauce polskiej w pełnym zaufaniu. Prace badawcze nie tylko ustały, ale dziś nie jest znane miejsce, gdzie się znajduje mózg, któremu tym bardziej należy się godny pochówek.

21 grudnia 1939 roku nastąpiło całkowite przejęcie zbiorów Uniwersytetu Stefana Batorego przez profesorów litewskich. Instytuty przy ul. Letniej 5 były jego częścią składową. Jak na razie, nie jest znany los preparatów, w tym mózgu Marszałka, które tam się znajdowały...

Od redakcji. Mamy nadzieję,że powyższa publikacja poruszy sumienie tych, którzy dotychczas nie zadbali, jeżeli nie o odnalezienie, to przynajmniej o udokumentowanie losu mózgu Marszałka Józefa Piłsudskiego. Apelujemy też do naszych wiernych Czytelników o nadesłanie wiadomości i opinii na powyższy temat.

...Serce Marszałka leży na Rossie. Czy nie jest to również najbardziej godne miejsce dla pochówku Jego mózgu?...

Materiał przygotował R. Maciejkianiec
Nr.25 17 - 23 czerwca