Książka Grzegorza Rąkowskiego jest prawdziwą ucztą duchową dla każdego miłośnika Kresów. Jest to na dzień dzisiejszy jedyna tego rodzaju praca opisująca w sposób tak pełny zabytki na Litwie ze szczególnym uwzględnieniem ich stanu współczesnego.

Najpełniej dzieło to podsumowuje Przemysław Burchard - wydawca tej książki: "skromnie nazwana przewodnikiem, jest w istocie katalogiem zabytków i lekcją dziejów części obszarów w naszej świadomości określanej jako Kresy. Pojęcie to dla nas znaczy bardzo wiele. Właśnie na ziemiach tak nazywanych, działa się połowa historycznych wydarzeń dawnej Rzeczypospolitej."

Materiał do tej książki Grzegorz Rąkowski zebrał podczas licznych podróży po Litwie w latach 1990-1999, a więc miał do dyspozycji stosunkowo świeże dane. Ponadto autor korzystał z licznych źródeł archiwalnych i literatury fachowej. Spośród zabytków architektonicznych Litwy wybrał ponad tysiąc obiektów, jego zdaniem najciekawszych i najbardziej godnych uwagi. Co ciekawsze zabytki wyróżnił za pomocą gwiazdek, w tym aż trzy gwiazdki otrzymały m. in. Archikatedra katolicka w Kownie i kościół św. Anny w Wilnie.

Książka ta jest tym donioślejsza, że zabytki te, które przewodnik ten opisuje, opisane są nie jako dzieła poszczególnych osób czy narodów, chociaż bynajmniej zasług ich Grzegorz Rąkowski nie pomniejsza. Zabytki te traktuje jako "wspólne dziedzictwo kulturowe narodów dawnej Rzeczypospolitej", jedne z nielicznie zachowanych śladów tak powikłanej historii tych ziem.

Wertując kartki tej książki z całym przekonaniem można stwierdzić, że zainteresuje ona nie tylko miłośników Kresów w Polsce, z myślą o których i została napisana, lecz również mieszkańcom Litwy pozwoli bliżej poznać swoją kulturę. A i dla językoznawców dzieło to jest prawdziwym skarbem, a to ze względu na bogactwo nazw, występujących w tej książce, tym bardziej,że oprócz nazwy polskiej autor przewodnika podaje jej odpowiednik litewski z uwzględnieniem jej przynależności administracyjnej.

NG 1-2 (438)