Z coraz większym niepokojem i troską polskie społeczeństwo na Litwie obserwuje poczynania, skierowane na ograniczanie polskiego szkolnictwa, które na Ziemi Wileńskiej ma kilkusetletnią tradycję historyczną.

Po skreśleniu języka polskiego z listy egzaminów obowiązkowych na maturze, rozporządzenie ministra oświaty i nauki z dnia 4 02 1999 roku nr 150 ?O wytycznych odnośnie reorganizacji sieci szkół średnich? stanowi kolejne poważne zagrożenie istnieniu oraz działalności polskiego szkolnictwa na szczeblu średnim, a związana z tym propozycja ministerstwa o łączeniu nielicznych klas 11 - 12 z polskim językiem nauczania z klasami rosyjskimi i litewskimi jest sprzeczna z ustawodawstwem kraju i międzypaństwowymi ustaleniami, pozbawia możliwości otrzymania pełnego wykształcenia średniego w języku ojczystym, sprzyja wynarodowieniu i ogranicza prawa polskiej mniejszości narodowej.

Budzi zaniepokojenie, że te zamiary i plany są budowane wokół najbardziej ważnego i newralgicznego dla każdej mniejszości narodowej tematu jakim jest oświata, że nie są brane przy tym pod uwagę unikalne i bogate tradycje historyczne tego regionu (Mickiewicz, Słowacki i wielu, wielu innych uczyli się i sławili Litwę w języku polskim), że nie jest uwzględniana dzisiejsza specyfika regionu, gdy działalność w tej samej miejscowości kilku szkół z różnym językiem wykładowym automatycznie zmniejsza liczbę uczniów w poszczególnych szkołach, że nie uwzględnia się wyraźnej woli obywateli Litwy narodowości polskiej zachowania i rozwijania szkolnictwa z ojczystym językiem nauczania.

Powyższe zobowiązuje Zarząd Główny Związku Polaków na Litwie do publicznego wyrażenia swego stanowiska, z nadzieją, że nasza postawa, będąca odzwierciedleniem woli polskiego społeczeństwa, będzie brana pod uwagę przy wszelkich zamiarach reform i zmian, dotyczących polskiej oświaty.

Zarząd Główny apeluje do Ministerstwa Oświaty i Nauki, Sejmu i Rządu RL, aby:

1. Zapewnić w polskich szkołach nauczanie wszystkich przedmiotów w języku ojczystym.

2. Przy profilowanym nauczaniu w klasach 11 - 12 szkół średnich obniżyć ilościowy pułap do 7 - 8 uczniów, podobnie jak to ma miejsce w Polsce.

3. 4. Zapewnić wydawanie podręczników dla klas 1 - 12 w języku polskim.

5. Przywrócić egzamin maturalny z polskiego języka ojczystego w szkołach z polskim językiem nauczania.

6. Cofnąć rozporządzenie ministerstwa o zmniejszeniu godzin pozalekcyjnych i pozaklasowych, co pozwoli w Roku Młodzieży, szczególnie wiejskim szkołom, zachować dotychczasowy status społeczny praktycznie jedynego już ośrodka kultury i oświaty na wsi.
7. Zapewnić jednakowe finansowanie szkołom, będącym w gestii samorządów, powiatu wileńskiego oraz Ministerstwa Oświaty i Nauki.

8. Zarząd Główny Związku Polaków na Litwie wyraża nadzieję, że litewsko - polskie instytucje międzypaństwowe, nadzorujące realizację ustaleń Traktatu między Republiką Litewską a Rzecząpospolitą Polską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, a w szczególności Litewsko - Polskie Zgromadzenie Poselskie, które w specjalnej uchwale, uroczyście przyjętej w Krakowie w dniu 16 maja 1999 roku, uznało za konieczne zachowanie dotychczasowego zakresu nauczania w języku polskim na Litwie i w języku litewskim w Polsce również zechcą docenić szczególną rolę mniejszości narodowych i zapewnienia należnych im potrzeb kulturalno - oświatowych w dziele budowania litewsko - polskiego porozumienia społecznego.

Ryszard Maciejkianiec,
przewodniczący

NG 7 (443)