Wileńszczyzna była prawdziwym ogrodem botanicznym szlachty i - jakiej szlachty! Siedzieli tu od pogańskich czasów, bo od Mendoga - Jundziłłowie, Wismontowie, od Giedymina - Dogilowie, Ejgirdowie, od Jagiełły i Witolda - Krupowiczowie, Zapaśnikowie, Krupowiesowie, Wilbikowie, Mickiewiczowie, Koczanowie, Dowgirdowie, Jodkowie, Bartoszewiczowie i inni. W samym lidzkim powiecie (obecnie część rejonu solecznickiego) pod koniec XVIIIw. kwitło jakieś 600 nazwisk szlacheckich, a w tym kilkanaście rodzin o nazwisku, naszego Wieszcza, Mickiewicz

Istniały następujące podstawowe odmiany herbu:

I. W polu błękitnym lub czerwonym półksiężyc złoty rogami do góry, nad nim sześciopromienna gwiazda złota. W klejnocie nad hełmem w koronie na pawim ogonie taki sam wizerunek.

II. W polu błękitnym półksiężyc złoty rogami do góry, nad nim sześciopromienna gwiazda złota, z której wychodzi strzała srebrna żeleźcem w górę. W klejnocie nad hełmem w koronie trzy pióra strusie.

Ród Leliwitów posługiwał się herbem Lubomla, zamienionym przez kasztelana Spicymira na Leliwę ukształtowaną według zasad heraldyki zachodnioeuropejskiej, ponieważ przybył do Polski z Nadrenii, o czym zresztą wspomina Jan Długosz.

Znane są następujące średniowieczne pieczęcie przedstawiające ten herb: 1339 Spicymir, kasztelan krakowski; 1413 Jadwiga z Leżenic;1419 Wojciech Moniwid, wojewoda wileński; 1431 Niekrasz Butwidowicz i inne. Najstarsza pieczęć z tym herbem z 1324 r.

Aktem unii horodelskiej herb Leliwa został przeniesiony na Litwę. Najbardziej rozpowszechniony w ziemi krakowskiej, poznańskiej, sandomierskiej i wileńskiej.

Leliwą posługiwały się następujące rodziny: Abramowicz, Adamowicz, Bacewicz, Barancewicz, Bernatowicz, Bukowiecki, Bułhak, Chmielewski, Ciszkowski, Czechowicz, Dackiewicz, Daszkiewicz, Dąbrowski, Gintowt, Gieczewicz, Gieczewski, Giesztołd, Grochowski, Jacewicz, Jackiewicz, Józefowicz, Koczanowski, Lipiński, Lisowski, Ławrynowicz, Michałowski, Minejko, Pacyna, Paszkowski, Pawłowski, Pietraszewicz, Pilecki, Piotrowicz, Połoński, Popławski, Romaszko, Sieniawski, Sienkiewicz, Songin, Szymkiewicz, Tyszkiewicz, Wołkowski, Wysocki, Zawadzki, Zienkowicz.

Licznie rozrodzona rodzina zamieszkała w byłym Wielkim Księstwie Litewskim, a w wiekach XVII - XIX szczególnie osiadła na terenie powiatu lidzkiego. Pieczętująca się herbem Leliwa, wylegitymowani 4.03.1820, 10.11.1832, 24.03.1834, 30.02.1836 r. oraz herbem Śreniawa - 1.06.1820 i zapisani do ksiąg szlachty gub. Grodzieńskiej. W wieku XVI zamieszkiwali w okolicy Songiniszki parafii ejszyskiej, która była rodową miejscowością.

Marcin Songin 2.IV.1592 roku w testamencie zapisał majątek Songiniszki swemu synowi Wawrzyńcowi, który następnie przekazał go swoim synom Janowi, Mikołajowi, Jerzemu i Wawrzyńcowi. Stefan Songin syn Jana a wnuk Wawrzyńca posiadał majątek Honcewicze Songinowskie w 1691r., który był w ich posiadaniu jeszcze w roku 1741. Andrzej Songin w 1663 Jenerał powiatu lidzkiego. W 1911 roku Dominik Songin wraz z synami kupił Dwór Nowokuńce u rodziny Krahelskich. Ksiądz proboszcz kościoła pw. Wszystkich Świętych w Wilnie Józef Songin syn Jana (*1870 -1936). Wszyscy herbu Leliwa.

Przedstawiciele herbu Śreniawa posiadali majątek w okolicy Korkliny już w roku 1595 o czym wspominają dokumenty Lidzkiego Sądu Ziemskiego. W roku 1709 Michał Songin syn Kazimierza herbu Śreniawa za zasługi wojenne w powiecie lidzkim otrzymał folwark Metejkany, o czym świadczy zapis w Metryce Litewskiej.

Oprócz wspomnianych okolic zamieszkiwali również w Tietiańcach, Półstokach, Wojdagach, Chomiczach, Krułowiczach, Marcinkiszkach.

Spokrewnieni z rodzinami szlacheckimi Dowgiałłów, Połukordów, Kozarynów, Korkuciów, Wilkianców, Nosewiczów, Arłukiewiczów, Karłowiczów, Monkiewiczów,Mickiewiczów, Ilcewiczów, Znamierowskich, Żylińskich.

W okresie II wojny światowej licznie walczyli w szeregach Armii Krajowej przelewając krew na Kresach o wolność Rzeczypospolitej. Stanisław ps. "Wiewiórka" i Piotr ps. "Czyński" Songinowie z 77 P.P. AK w styczniu 1945 roku zginęli z rąk NKWD, a wielu przedstawicieli tej rodziny zesłano do łagrów sowieckich jak np. Władysława Songina ps. "Sweno"do Workuty.

Inni z tej rodziny zmuszeni byli opuścić strony rodzinne wyjeżdżając, między innymi do Polski.

W polu czerwonym krzywaśń srebrna z zaćwiczonym krzyżem srebrnym. W klejnocie nad hełmem w koronie pół lwa wprost między dwoma rogami turzymi z dzwonkami.

Pojawia się w źródłach pisanych pierwszy raz w 1403 roku. Aktem unii horodelskiej herb ten został przeniesiony na Litwę. Należały do niego następujące rodziny: Adamowski, Alexandrowicz, Bieliński, Bielski, Czerniewski, Garbowski, Krasowski, Kurczewski, Lasocki, Lipski, Maciejowski, Oraczewski, Potocki, Saganowski, Songin, Turowski, Wilkowski, Żmijewski.

NG 15 (451)