Drodzy Rodacy w kraju, za granicą!

Polska obchodzić będzie jutro swoje narodowe święto - Trzeciego Maja.

Zapewne wielu z nas podąży, przynajmniej myślą, do Zamku Królewskiego w Warszawie, do Sali Senatorskiej, gdzie uchwalono Konstytucję Trzeciego Maja - i do Katedry warszawskiej Świętego Jana, gdzie konstytucję zaprzysiężono. Do Ogrodu Botanicznego w Warszawie, gdzie przetrwały fundamenty świątyni Opatrzności Bożej, której nie zdążono zbudować - i na pola Wilanowa, gdzie wreszcie, po przeszło dwu wiekach spełni się ślub Sejmu Czteroletniego o budowie tej świątyni jako wotum Narodu za uchwalenie Konstytucji Trzeciego Maja. Do katedry łacińskiej we Lwowie, gdzie podczas szwedzkiego "potopu" król Jan Kazimierz ustanowił Bogurodzicę patronką i królową państw swoich - i na Jasną Górę, gdzie jest stolica Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Podążyć by też trzeba do Paryża, do Biblioteki Polskiej na Wyspie Świętego Ludwika, gdzie w czasach zaborów przechowano trzeciomajową tradycję - i do polskiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, gdzie przypomniano śluby Jana Kazimierza.

Święto Trzeciego Maja - pamiątka wiekopomnej konstytucji i ślubów lwowskich.

Tradycja tego święta wiąże nas mocno. Nas, Polaków żyjących w kraju i poza jego granicami. Dlatego przypominam, że jest to także dzień serdecznej pamięci o naszych Rodakach mieszkających w różnych krajach świata. Stanowią oni 1/3 naszego Narodu, a Marszałek Senatu z ramienia Państwa Polskiego jest ich opiekunem.

W ubiegłorocznym wystąpieniu mówiłam o inicjatywach ustawodawczych Senatu dotyczących Rodaków za granicą, projektach trzech nowych ustaw: o obywatelstwie polskim, o Karcie Polaka, o repatriacji. Ustawy te mają umożliwić odzyskanie obywatelstwa polskiego tym, których go bezprawnie, i przymusowo pozbawiono. Mają też umożliwić przyznanie Polakom zza granicy, którzy nie posiadają lub nie mogą posiadać polskiego obywatelstwa, przywileju ojczyźnianego, aby podczas pobytu w kraju nie byli traktowani jako cudzoziemcy, - oraz stworzyć większe możliwości repatriacji Polaków, zwłaszcza z Kazachstanu. Senat uchwalił wspomniane projekty ustaw 22 kwietnia ubiegłego roku i zgodnie z procesem legislacyjnym zostały przekazane Marszałkowi Sejmu.

Sejm odbył pierwsze czytanie senackich projektów ustaw 28 września ubiegłego roku i skierował je do dalszych prac w komisjach sejmowych. Niestety, nie wiadomo, kiedy Sejm uchwali wspomniane ustawy.

Szybciej potoczyły się prace nad inną senacką inicjatywą, mianowicie nad projektem zmiany ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Celem inicjatywy było nadanie obywatelom polskim, przebywającym za granicą, prawa, którego wcześniej byli pozbawieni, głosowania w drugiej turze wyborów Prezydenta. Senat uchwalił wspomnianą inicjatywę 7 maja ubiegłego roku.

Sejm znowelizował ustawę o wyborze Prezydenta 17 marca bieżącego roku. Senat rozpatrzył zmianę ustawy w dniu 14 kwietnia. Obecnie trwa ostatni etap procesu legislacyjnego i niebawem - jak sądzę - obywatele polscy, przebywający za granicą, będą mogli głosować nie tylko w pierwszej, ale i w drugiej turze wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Wypełniając mandat opiekuna Rodaków mieszkających poza granicami kraju staram się poznać problemy środowisk polskich w różnych krajach. Z kilku odbytych wizyt wspomnę dwie. We wrześniu ubiegłego roku mogłam odwiedzić Rodaków w Mołdowie i Rumunii. Mimo trudnej sytuacji materialnej zbudowali mnie swym przywiązaniem do polskości, zwłaszcza na Bukowinie. W październiku ubiegłego roku odwiedziłam Polonię w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, Nowym Jorku i New Jersey. Wszędzie podziwiałam znakomitą organizację i wielką ofiarność Polonii. Miałam zaszczyt być gościem honorowym słynnej Parady Pułaskiego w Nowym Jorku i przyjąć od gubernatora stanu proklamację o ustanowieniu dorocznego Dnia Polskiego w stanie Nowy Jork.

Wielką moją troską, jako Marszałka Senatu, ale także troską Senackiej Komisji Emigracji i Polaków za Granicą, jest dbałość o polską kulturę i dziedzictwo narodowe na emigracji. Dlatego zorganizowaliśmy w Senacie dużą konferencję naukową na ten temat. Uczestniczyłam także w Forum Oświaty Polonijnej w Paryżu.

Polska emigracja w ostatnich dwóch wiekach stworzył w wielu krajach wiele placówek kultury narodowej, muzea, biblioteki, szkoły. Państwo Polskie ma - moim zdaniem - obowiązek ratowania tych placówek, gdy są one zagrożone, gdy wymierają ci, którzy je tworzyli i przez lata pielęgnowali. Dlatego m. in. osobiście zaangażowałam się w udzielenie pomocy Bibliotece Polskiej i Szkole Polskiej w Paryżu, która winna działać zgodnie ze swoim przeznaczeniem określonym przez jej fundatorów.

Jeszcze większym zadaniem jest ratowanie dziedzictwa naszej kultury na byłych Kresach Wschodnich. Wprawdzie ratowanie tego dziedzictwa leży w kompetencji specjalnego resortu rządowego, ale Senat stara się w tym dziele uczestniczyć.

W Roku Jubileuszowym - dwutysięcznym - wzywa nas Ojciec Święty Jan Paweł II do przeprowadzenia rachunku sumienia nie tylko w wymiarze indywidualnym. Ale także społecznym, narodowym. Musimy więc zadać sobie pytanie - my w kraju, czy nie zaniedbujemy spraw naszych Rodaków żyjących poza krajem, czy w potrzebie spieszymy im z pomocą, czy pomagam im w utrzymaniu łączności z Polską, z polską kulturą? Natomiast Rodacy za granicą winni zapytać się, czy nie wyrzekli się swej Matki - Polskie, czy starają się utrzymać polską tradycję i kulturę?

Z takim przesłaniem winniśmy podążyć na początku lipca do Wiecznego Miasta w narodowej pielgrzymce, my z kraju i Wy drodzy Rodacy mieszkający w tylu krajach świata. Wielu z nas spotka się na tej pielgrzymce, inni będą z nami w łączności duchowej.

Jest moim pragnieniem, aby w roku przyszłym - pierwszym nowego tysiąclecia, mógł się odbyć w kraju, w trzeciomajowe święto, wielki zjazd Polaków i Polonii z całego świata, celem zamanifestowania duchowej jedność i wytyczenia programu naszych wspólnych działań narodowych.

Szanowni Państwo!

Z okazji święta Trzeciego Maja pozdrawiam wszystkich Rodaków w kraju i poza jego granicami i składam im najlepsze życzenia dedykując Im zaktualizowane słowa piewcy Konstytucji Trzeciego Maja sprzed dwu stuleci Franciszka Karpińskiego:

"Odżyjcie skrzepłe braty,
Stan Polski odmieniony!
Jakże ten kraj nasz bogaty!
Skarb jego - serc miliony!"

NG 20 (456)